Een juridisch niet-bindende werkdefinitie van Antiziganisme en de Discriminatie van Roma*
Aangenomen op 8 oktober 2020
De IHRA erkent met bezorgdheid dat de ontkenning van de genocide op de Roma heeft bijgedragen aan de vooroordelen en de discriminatie die veel Roma-** gemeenschappen vandaag de dag nog steeds ervaren. Daarom aanvaardt zij de verantwoordelijkheid om dergelijke vormen van racisme en discriminatie tegen te gaan (artikelen 4 en 7 van de ministeriële verklaring van de IHRA 2020, artikel 3 van de verklaring van Stockholm) en neemt de volgende werkdefinitie aan van Antiziganisme en de Discriminatie van Roma:
Antiziganisme en de discriminatie van de Roma zijn een uiting van eigen expressie en handelen, alsook van institutionele beleidsmaatregelen en praktijken van marginalisatie, uitsluiting, fysiek geweld, onderwaardering van Roma-culturen en -levensstijlen, en haatdragende taal gericht op Roma en andere individuen en groepen die tijdens het nazitijdperk, en ook nu nog, werden aangezien, gestigmatiseerd of vervolgd als “zigeuners”. Dit leidt tot de behandeling van de Roma als een vermeende vreemde groep en associeert hen met een reeks pejoratieve stereotypen en vertekende beelden die voor een specifieke vorm van racisme staan.
Om de IHRA in haar werk te begeleiden wordt het volgende erkend:
Antiziganisme en de discriminatie van Roma bestaan al eeuwenlang. Ze vormden een essentieel onderdeel van het vervolgings- en vernietigingsbeleid tegen de Roma zoals dat is uitgevoerd door nazi-Duitsland en door de fascistische en extreem-nationalistische partijen en andere samenzweerders die aan deze misdaden hebben deelgenomen.
Antiziganisme en de discriminatie van Roma zijn niet begonnen of geëindigd na het nazitijdperk, maar blijft een belangrijk component in de misdaden tegen de Roma. Ondanks het belangrijke werk dat is verricht door de Verenigde Naties, de Europese Unie, de Raad van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en andere internationale instanties, zijn de stereotypen en vooroordelen over de Roma onvoldoende ontkracht of afgekeurd, waardoor ze blijven bestaan en grotendeels vrijelijk kunnen plaatsvinden.
Antiziganisme en de discriminatie van Roma vormen een verschijnsel dat zich in veel facetten manifesteert en op grote schaal maatschappelijk en politiek wordt geaccepteerd. Het is een cruciaal obstakel voor de integratie van de Roma in de samenleving in het algemeen en het verhindert dat de Roma gelijke rechten, kansen en bezoldigde sociale en economische deelname genieten.
Er zijn veel voorbeelden te noemen waaruit blijkt dat er sprake is van antiziganisme en de discriminatie van Roma. Rekening houdend met de algemene context, vinden er tegenwoordig ook uitingen van antiziganisme en discriminatie van Roma plaats, waaronder:
* Aanbevolen wordt om als term het equivalent van de eigen taal te gebruiken; Canada en de Verenigde Staten gebruiken de term anti-Romaracisme.
** Het woord ‘Roma’ wordt gebruikt als een overkoepelende term die verschillende verwante groepen omvat, al dan niet sedentair, zoals Roma, Travellers, Gens du voyage, Resandefolket/De resande, Sinti, Camminanti, Manouches, Kalés, Romanichels, Boyash/Rudari, Ashkalis, Égyptiens, Yéniches, Doms, Loms en Abdal die een eigen cultuur en levenswijze hebben. Dit is een verklarende voetnoot, geen definitie van het begrip “Roma”.
The experts in the IHRA’s Committee on the Genocide of the Roma were tasked with developing a working definition on antigypsyism/anti-Roma discrimination in 2017, as part of the IHRA Strategy to safeguard the record and counter distortion of the Holocaust and genocide of the Roma.
Roma are Europe’s largest ethnic minority and have experienced persecution and discrimination in the region for centuries. The urgent need for a working definition became undeniable in 2020 when, shortly after the IHRA adopted its 2020 Ministerial Declaration, which reaffirmed the organization’s commitment to countering antigypsyism/anti-Roma discrimination, the COVID-19 pandemic hit. Across Europe, Roma were scapegoated and blamed for the virus’ spread, resulting in a rise in both anti-Roma hate and policy. A working definition based on the consensus of the IHRA’s Member Countries would provide the IHRA, governments, and civil society with a common understanding of the phenomenon, allowing for more productive discussions.
The text above is the result of the work within the IHRA’s Committee on the Genocide of the Roma, which consists of delegates from IHRA Member Countries across various disciplines. It was drafted during consultations and extra meetings of the Committee, and with representatives of Roma communities. All Working Group and Committee Chairs in 2019 and 2020 were also consulted, as were the Luxembourg and German IHRA Presidencies. The working definition was adopted by all IHRA Member Countries during an extraordinary Heads of Delegation meeting on 8 October 2020 under the German IHRA Presidency.
Since working definition’s adoption, the IHRA has used the tool to guide its work on the genocide of the Roma. For example, it enabled the creation of the IHRA Project drafting Recommendations for Teaching and Learning about the Persecution and Genocide of the Roma during the Nazi era, which began its work in 2022. It also formed the core of the IHRA’s response to discrimination against Roma refugees fleeing Ukraine.
Implementation of the working definition is ongoing and the IHRA commends those countries who have adopted the definition at the national level, including Austria, Croatia, Germany, Israel, North Macedonia, Slovakia, and the United Kingdom. Both in these countries and beyond, the working definition is being used by civil society organizations to, for example, counter antigypsysim/anti-Roma discrimination in sports associations, support youth activity, and develop training programs for professionals.
By signing up to the IHRA newsletter, you agree to our Privacy Policy
