Ορισμός Εργασίας του Αντιτσιγγανισμού / Διακρίσεων κατά των Ρομά

Ορισμός Εργασίας του Αντιτσιγγανισμού / Διακρίσεων κατά των Ρομά*

Την 8η Οκτωβρίου 2020 τα μέλη της IHRA υιοθέτησαν τον κάτωθι νομικά μη δεσμευτικό ορισμό εργασίας:

Αναγνωρίζοντας με ανησυχία – προβληματισμό ότι η παραμέληση [αγνόηση] της γενοκτονίας των Ρομά συνέβαλε στην προκατάληψη και τις διακρίσεις που βιώνουν, ακόμη και σήμερα, πολλές κοινότητες Ρομά **, και αποδεχόμενοι την ευθύνη μας να αντιμετωπίσουμε [και να αντιταχθούμε σε] τέτοιες μορφές ρατσισμού και διακρίσεων (Άρθρα 4 και 7 της Υπουργικής Διακήρυξης της IHRA το 2020, και το άρθρο 3 της Διακήρυξης της Στοκχόλμης), η IHRA υιοθετεί τον ακόλουθο ορισμό εργασίας για τον αντιτσιγγανισμό / τις διακρίσεις κατά των Ρομά:

Ο αντιτσιγγανισμός / η διάκριση κατά των Ρομά είναι μια εκδήλωση ατομικών εκφάνσεων και πράξεων, καθώς και θεσμικών πολιτικών και πρακτικών περιθωριοποίησης, αποκλεισμού, σωματικής βίας, υποτίμησης των πολιτισμών και τρόπων ζωής των Ρομά, και ρητορική μίσους που απευθύνεται στους Ρομά, καθώς και σε άλλα άτομα και ομάδες που τα αντιλαμβάνονται και τα βλέπουν, είναι στιγματισμένα ή διωκόμενα κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής εποχής, και ακόμα και σήμερα, ως «τσιγγάνους» [γύφτοι].  Αυτό οδηγεί στην μεταχείριση – αντιμετώπιση των Ρομά σαν μια υποτιθέμενη – δήθεν ξένη & διαφορετική ομάδα και τους συσχετίζει με μια σειρά από μειωτικά – υποτιμητικά στερεότυπα και παραμορφωμένες απεικονίσεις [διαστρεβλωμένα πορτραίτα] που αντιπροσωπεύουν μια συγκεκριμένη μορφή ρατσισμού [φυλετικές διακρίσεις].

Για να καθοδηγηθεί η IHRA στο έργο της, αναγνωρίζονται τα εξής:

Ο αντιτσιγγανισμός / η διάκριση κατά των Ρομά υπάρχει εδώ και αιώνες. Ήταν ένα ουσιαστικό στοιχείο στις πολιτικές δίωξης – κατατρεγμού και εξόντωσης εναντίον των Ρομά όπως διαπράχθηκαν από τη ναζιστική Γερμανία, και από εκείνους τους φασίστες και ακραίους εθνικιστές εταίρους και άλλους συνεργάτες που συμμετείχαν σε αυτά τα εγκλήματα.

Ο αντιτσιγγανισμός / η διάκριση κατά των Ρομά δεν ξεκίνησε με ή τελείωσε μετά τη Ναζιστική εποχή, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί κεντρικό στοιχείο στα εγκλήματα που διαπράττονται εναντίον των Ρομά. Παρά το σημαντικό έργο που επιτελούν τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και άλλα διεθνή σώματα, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις για τους Ρομά δεν έχουν απονομιμοποιηθεί ή πληγεί η αξιοπιστία τους αρκετά σθεναρά έτσι ώστε συνεχίζουν να επιμένουν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ουσιαστικά αναντίρρητα [χωρίς ουσιαστική αμφισβήτηση].

Ο αντιτσιγγανισμός / η διάκριση κατά των Ρομά είναι ένα πολύπλευρο φαινόμενο που έχει ευρεία κοινωνική και πολιτική αποδοχή. Είναι ένα κρίσιμο εμπόδιο για την ενσωμάτωση των Ρομά στην ευρύτερη κοινωνία, και ενεργεί για να εμποδίσει τους Ρομά από το να απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα, ευκαιρίες, και προσοδοφόρα κοινωνικοοικονομική συμμετοχή.

Πολλά παραδείγματα μπορούν να δοθούν για να απεικονίσουν τον αντιτσιγγανισμό / τη διάκριση κατά των Ρομά. Οι σύγχρονες εκδηλώσεις του αντιτσιγγανισμού / της διάκρισης κατά των Ρομά θα μπορούσαν, λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό πλαίσιο, να περιλαμβάνουν, αλλά χωρίς να περιορίζονται, τις εξής:

• Στρέβλωση ή άρνηση της δίωξης [κατατρεγμού] των Ρομά ή της γενοκτονίας των Ρομά.
• Εκθειασμός της γενοκτονίας των Ρομά.
• Υποκίνηση, δικαιολόγηση και διάπραξη βίας εναντίων των κοινοτήτων Ρομά, της περιουσίας τους, καθώς και εναντίον μεμονωμένων Ρομά.
• Εξαναγκαστική και καταναγκαστική στείρωση, καθώς και άλλη σωματική και ψυχολογικά καταχρηστική μεταχείριση – αντιμετώπιση των Ρομά.
• Διαιώνιση και επιβεβαίωση στερεοτύπων διακρίσεων για και εναντίον των Ρομά.
• Κατηγορώντας τους Ρομά, χρησιμοποιώντας ρητορική μίσους, για πραγματικά ή κατ’ αντίληψη κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, οικονομικά προβλήματα καθώς και για δημόσια προβλήματα υγείας.
• Ταυτίζοντας τους Ρομά με το στερεότυπο των ατόμων τα οποία εμπλέκονται σε εγκληματική συμπεριφορά [εγκληματούν]. 
• Χρησιμοποιώντας τον όρο “Τσιγγάνος” [“Γύφτος”] ως χλευασμό.
• Έγκριση ή ενθάρρυνση μηχανισμών αποκλεισμού που στρέφονται εναντίον των Ρομά βάσει υποθετικών φυλετικών διακρίσεων, (μηχανισμών) όπως ο αποκλεισμός από τα κανονικά σχολεία και οι θεσμικές διαδικασίες ή πολιτικές που οδηγούν στον διαχωρισμό των κοινοτήτων Ρομά (από τις άλλες κυρίαρχες κοινότητες).
• Θέσπιση πολιτικών χωρίς νομική βάση ή καθιέρωση – επιβολή των προϋποθέσεων που επιτρέπουν τον αυθαίρετο ή τον προκατειλημμένο εκτοπισμό κοινοτήτων και ατόμων Ρομά.
• Θεωρώντας [υποστηρίζοντας] ότι οι Ρομά είναι συλλογικά υπεύθυνοι για πραγματικές ή κατ’ αντίληψη πράξεις μεμονωμένων μελών των κοινοτήτων Ρομά [συλλογική ευθύνη].
• Διάδοση ρητορικής μίσους εναντίον κοινοτήτων Ρομά σε οιανδήποτε μορφή, για παράδειγμα στα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων στο Διαδίκτυο και στα κοινωνικά δίκτυα.

*  Προτείνεται η χρήση ισοδύναμου εθνικού όρου.  Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και ο Καναδάς χρησιμοποιούν τον όρο Ρατσισμός εναντίων των Ρομά.

** Η λέξη «Ρομά» χρησιμοποιείται ως γενικός όρος ο οποίος συμπεριλαμβάνει διαφορετικές αλλά σχετικές [συναφείς] ομάδες, είτε εδραίες είτε όχι, όπως οι Ρομά, οι Ταξιδευτές [αγγλικά: Travellers], οι Ταξιδευτές [γαλλικά: Gens du Voyage], Περπατητές [ιταλικά: Camminanti], Manouches, Kalés, Romanichels, Boyash/Rudari, Ashkalis, Égyptiens, Yéniches, Doms, Loms και Abdal